Urtarriletik otsailera

Maiz –maizegi, esan beharko genuke–, hautematen dugu geure eskoletan akats larri samar bat egiten dutela ikasketariek hilen izenekin: ‘urtarrilAtik otsailAra’ modukoak egiten dituzte batzuek. Atzo bertan, kontsulta zerbitzura heldu zaigun testu batean, ‘uztailAn’ zuzendu behar izan dugu…

"Urtarrila, otsaila…" esaten dugunean, -a hori artikulua da: izen arruntak dira hilen izenak, eta beraz letra xehez idazten dira (gaztelaniaz eta frantsesez ere bai, baina ez ingelesez!), eta izen arruntak bezala deklinatzen; hau da, artikulua ez da ikusten lekuzko kasuetan.

Urtarril (izotzil, ilbeltz…) /otsail (zezeil…) / martxo (marti, epail…) / apiril (jorrail…) / maiatz (lorail, hostaro…) / ekain (bagil, ereiaro, arramaiatz…) / uztail (garagarril, garil…) / abuztu (agorril, dagonil…) / irail (agor, buruil…) / urri (...) / azaro (zemendi, hazil…) / abendu (lotazil...): izen horiek guztiak jasotzen ditu Hiztegi Batuak!

Ikusi dezagun nola deklinatzen diren singularrean haietako bi, bat kontsonantez amaitutakoa eta beste bat bokalez amaitutakoa (salto egingo dugu zuzenean udako oporretara, Jamaikan pasatu genituen egun haiek beti gogoan):

Mugatu singularra
NOR	uztaila	abuztua
NORK	uztailak	abuztuak
NORI	uztailari	abuztuari
NOREN	uztailaren	abuztuaren
NOREKIN	uztailarekin	abuztuarekin
NORENTZAT	uztailarentzat	abuztuarentzat
NON	uztailean (uztailan)	abuztuan
NONGO	uztaileko (uztailako)	abuztuko
NORA	uztailera (uztailara)	abuztura
NONDIK	uztailetik (uztailatik)	abuztutik
ZEREZ	uztailaz	abuztuaz