Terminoak itzultzeko, jokatu arduratsu

Terminologiaren inguruko kontsultan agertu zitzaigun zalantza: nola esan behar dugu euskaraz diseño responsable? Alegia: web-orriak gailu bakoitzaren pantailaren neurrietara moldatzeko eraikitzen den diseinuari, nola esan behar zaio euskaraz? Kontzeptua erraza da ulertzen. Adibidez, gure blog hau honela ikusten da telefono adimentsu batean:

Eztabaidan, bat-bateko erantzuna azaldu zen: diseinu arduratsua. Batzuok ez zioten hankarik ez bururik aurkitzen terminoari, diseinu batzuk, ardura bakoak eta ganorabakoak izan arren (hau, esate baterako), primeran egokitzen zaizkielako gure tramankuluen pantailen ezaugarriei. Baina zentzua aurkitzen ziotenek bazuten argudio bat: gaztelaniaz, diseño responsable erabiltzen dela.

Eta zergatik ez joan jatorrizko terminora itsu-itsuan gaztelaniakora jo beharrean? Ingelesekoan hauxe aurkitu genuen: responsive design. 

Nori berea, Obabako legea (Terminologia finkatzen II)

Amaitu gabe utzi genuen "Ostikoketa (Terminologia finkatzen I)" aurreko artikulutxoa, gogoratuko duzuenez. Eta zintzilik utzi genituen hainbat galdera: Finkatu zen nolabait futbol terminologia euskaraz? Nola?

Agerian dago badagoela finkatuta, neurri handi batean, euskaraz jarduten duten esatariei inolako arazorik gabe ahoratzen baitzaizkie honako terminoak:

jokalari	gol	estadio	ateko sake	berdindu	kanporaketa
arbitro	ordezko jokalari	zelai	alboko sake	irabazi	markagailu
ate	entrenatzaile	erdiko zirkulu	jaurtiketa	galdu	aldaratze
atezain	zale	korner	falta	emaitza	norgehiagoka
langa	aldagela	lagunarteko	lehen zati	liga	partida
zutoin	txartel hori	eraso	atsedenaldi	kopa	aurkari
baloi	txartel gorri	marrazain	luzapen	txapelketa	banderatxo

Baina baita honelako esapide bereziak ere, kala-kala-kalask:

Esan liteke urduri baino urduriago berdeguneratu dela hamaikakoa / Sekulako gol aukerak sortu ditu talde zurigorriak / Neurketa erabakita utzi zuen Osasunak 81. minutuan / Denboraldi amaiera paregabea egiten ari da aurrelari arabarra / Burukada arriskutsua kornerrera desbideratu du Ruli atezainak / Puntu bat urratu dute perikitoen zelaian / Hamaika abagune izan dituzte, baina ez dute behin ere atea zulatu...

KZko kide gazte bat, elastiko urdin-gorriarekin, Nafarroako EIBZko hiru aurkariri izkin egiten, lagunarteko partida batean.

Ostikoketa (Terminologia finkatzen I)

Aspaldi honetan gerra aurreko prentsarekin bueltaka gabiltzala, eta 'Ametsen bila' izeneko erakusketa ikusi berri dugula, pentsatu dugu aukera ederra dela komentatzeko nola sortu daitekeen terminologia arlo berri batean. Bitxi samar egingo zaizue ekarriko dizuegun arloa, ez baita ez zientzietakoa, ez letretakoa: futbola (barkatu gorrotatzen duzuenok; baina irakurri itzazue artikulutxo hau eta hurrengoa: aitzakia bat baino ez da futbolarena).

Gerra aurrean nahiko kirol berria zelarik, sortu egin behar izan zen, nolabait, futbolari zegokion terminologia, euskaraz nahiz erdaraz. Zer uste duzue, asko aldatu dela orduko garaitik hona, edo berdintsu dirauela?

Sokasaltoan terminologiarekin

Zer da terminoa? Hitz tekniko bat, arlo eta jarduera jakin batekoa.

Esaterako, gaztelaniaz eta frantsesez hitz arruntak dira cuerda eta corde (hurrenez hurren); baina badira terminoak ere, adibidez hiru jakintza arlo hauetan erabiltzen direnak:

Musika	instrumentos de cuerda	instrument à cordes
Geometria	cuerda de una circunferencia	corde d´une circonference
Anatomia	cuerdas vocales	cordes vocales

Ingelesez, jakingo duzuenez, rope eta string dira sokari esateko hitz arruntak. Baina, kontuz!, goian aipatutako jakintza arloetan, zein berba erabiltzen dira?

Musika	stringed instruments   rope
Geometria	chord of a circumference   rope/string
Anatomia	vocal cords   rope/string/chord