Galiziako harginen euskal hitzak

Erdi Aroan, Galizian, beste leku askotan bezala, harginek elkarte sekretu bat osatu zuten. Hizkera misteriotsu batean hitz egiten zuten, harriak lantzeko jakintzarekin batera belaunaldiz belaunaldi transmititu dena; gremio-jargoi honetaz baliatzen ziren sekretuak gordetzeko: inguruko entzule jakingurek uler ez zezaten, alegia. Gaur oso hiztun gutxi dituen mintzaira kriptiko horri "verbo dos arginas" edo "latín dos canteiros" esaten diote. Bada, isilpeko mintzo honetan euskal harginen eta euskararen eragina nabarmenak dira: euskaldunoi ezagun egingo zaizkigu arría, chacurro, napurra, bay eta beste hainbat hitz.

Harginen markak

Izan ere, harginen lanbidea ibiltaria zen berez: gaur hemen eta bihar han lan eginda, Portugaldik Bretainiaraino eta harantzago ere bai, tokian tokiko harginekin batera jardun behar izaten zuten. Hartara, halako jargoiek gaur arte iraun dute, nola edo hala, Portugal iparraldean, Asturiasen, Santanderren eta Burgosen –besteak beste–, eta guztietan islatzen da Euskal Herriko hargin maisuek utzitako lorratza.
Frantsesetik ere izenordain tonikoak hartu zituen hizkera honek: moi, toi... bere horretan idatzirik, edo moa, toa... forman, tokiko aldaeren arabera. Halaber, beste hizkuntza askotatik mailegaturiko berbak ere aberasgarriak izan dira "fala dos arginas" jargoiaren ondarean.


Euskaratik jasotako hitz batzuk

Verbo dos arginas	Galegoa	Euskara
argina / arxina / arguina	canteiro	hargina
guiche	pouco, pequeno	gutxi (gitxi), txikia
guiche a guiche	pouco a pouco	gutxika-gutxika
nin guiche / nin vai	nada	ezer ez
arría / ría	pedra	harria
arría guiche	pedra miúda	harri-koskorra
bai / bay/ vay	sí, vale	bai
chacurro	can	txakurra
napurra	raposo	azeria (lapur, ñapur)
urdio	porco	urdea
arrañía	troita	amuarraina
usquía	calor –del sol–	beroa (eguzkia)
murúa	face	aurpegia (burua)
ureta	auga	ura
beho	égua	behorra

Eta esaldi bat

Morrón, para cubicar muriar xidavante de arxina, xeres intervar o verbo dos arxinas.
Mutila (morroia), hargin-lanbidea ongi ikasteko, harginen berbaera jakin behar duzu.

Eta kanta bat

Verbo dos arginas	Galego estandarrera itzulia	Euskarara itzulia
Jina racha, jina racha, Jina si xeres jinar; Si foras luz Keikoa Nexo te xerias esperar	Chega noite, chega noite Chega si queres chegar Que si foras día de festa Non farías agardar	Jin arratsa, jin arratsa, Jin, nahi baduzu jin; Jaieguna bazina Ez gintuzkezu hain luzaz zain edukiko

Amaitzeko: euskararen eragin hori beste gremio batzuen jargoietara ere hedatu da; esate baterako, zorrotzaileen hizkeran ("barallete") ere aprendizari edo mirabeari mutilo deitzen diote.

Hitza dugu geure ingurua ezagutzeko biderik onena. Gure herrian eta urrutiko lurraldeetan, gure arbaso haiek hainbat eraikin altxatu zituzten harriz eta zizelez, eta mundu zabala hitzez eta izenez erein zuten bidenabar. Merezi du mundu hori eta hitz horiek ezagutzea.